Naruszenie tajemnicy korespondencji

Tajemnica korespondencji to jedno z przysługujących Ci dóbr osobistych, chronionych zarówno przez Konstytucję, jak też przez przepisy Kodeksu cywilnego. Masz bowiem prawo do tego aby zachować w tajemnicy przekaz kierowany do innej osoby jak też np. szczegóły Twojego życia prywatnego czy intymnego, jeżeli takowe znalazły się w Twojej korespondencji. Naruszenie tajemnicy korespondencji może więc generować roszczenia w stosunku do osoby, która tego naruszenia się dopuściła.

Roszczenia jakie w tej sytuacji Ci przysługują to m.in. nakazanie zaprzestania dalszego naruszania tajemnicy korespondencji, złożenia oświadczenia (przeprosin) w odpowiedniej treści i formie, dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia naruszenia (np. wydanie skradzionej korespondencji), zapłaty zadośćuczynienia, odszkodowania lub wpłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny.

Tajemnica korespondencji obejmuje wszelkie formy komunikowania się. Najczęściej będą to e-mail, list i telefon. Ochrona tajemnicy korespondencji przysługuje zarówno osobom fizycznym, jak też osobom prawnym.

Tajemnica korespondencji – kiedy dochodzi do naruszenia ?

Przykładów naruszenia tajemnicy korespondencji jest tak wiele, że wymienienie tu wszystkich z góry byłoby skazane na porażkę. Ograniczę się do najczęstszych. Naruszeniem tajemnicy korespondencji będzie więc:

• otwarcie i przeczytanie listu adresowanego do innej osoby,
• uniemożliwienie dotarcia korespondencji do adresata (przejęcie cudzego listu)
• rozpowszechnianie cudzej korespondencji
• włamanie się do przewodu, który służy do przekazywania informacji (np. podsłuch)

Ciekawych przykładów dostarcza też orzecznictwo.

Za naruszenie tajemnicy korespondencji uznano m.in. takie sytuacje:

Przykłady:

1.

Powód był osobą pozbawioną wolności. Napisał 4 listy, które przekazał funkcjonariuszowi służby więziennej do wysłania. Listy te nigdy nie zostały wysłane, a to dlatego, że zwyczajnie zaginęły w wyniku zaniedbań służby więziennej. Sprawa przeszła przez kolejne instancje sądowe. Dopiero Sąd Najwyższy stwierdził, że naruszenie tajemnicy korespondencji ma miejsce również wtedy, gdy w wyniku zagubienia cudzej korespondencji stworzono realne warunki umożliwiające zapoznanie się z tą korespondencją osobom trzecim:

„Naruszenie tego dobra osobistego może nastąpić przede wszystkim przez bezprawne zapoznanie się z treścią korespondencji. Naruszenie tajemnicy korespondencji ma miejsce także wówczas, gdy w wyniku zagubienia cudzej korespondencji stworzono realne warunki (niebezpieczeństwo) umożliwiające, z dużym stopniem prawdopodobieństwa, zapoznanie się osób trzecich z jej treścią. Takie naruszenie tajemnicy korespondencji może nastąpić także w odniesieniu do korespondencji osoby pozbawionej wolności. Zakład karny, pod którego pieczą pozostaje ta korespondencja, ma obowiązek stworzenia właściwego zabezpieczenia także przed możliwością zapoznania się z jej treścią osób trzecich, w razie zagubienia korespondencji.„

2.

Pewien bank wysłał powódce upomnienie do zapłaty zaległej należności wynikającej z opóźnienia w zapłacie rat kredytu. Rzecz w tym, że to upomnienie wysłał bez koperty. Z pismem mógł więc zapoznać się każdy, bowiem nie było w żaden sposób zabezpieczone. Sąd Apelacyjny uznał, że doszło w tej sytuacji do naruszenia tajemnicy korespondencji, bowiem „ten rodzaj przesyłki umożliwia  zapoznanie się z treścią upomnienia przez osoby trzecie i naraża adresata na utratę dobrego imienia. Może też wywołać inne, niekorzystne dla niego następstwa.„

Informacje wrażliwe powinny być przesyłane adresatowi w taki sposób aby uniemożliwić zapoznanie się z nimi przez osoby trzecie. Upomnienie o zapłatę zaległego kredytu ma charakter szczególny z którym współgrać powinien sposób doręczenia.

Podsumowanie

Naruszenie tajemnicy korespondencji to nie tylko otwarcie cudzego listu. To także sytuacje, gdy ktoś uniemożliwia dotarcie korespondencji do adresata. Tak samo, gdy ktoś korespondencję niszczy czy zagubi, stwarzając warunki do zapoznania się z nią przez nieuprawnione osoby trzecie. Naruszeniem tajemnicy korespondencji będzie też wysłanie listu w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią osobom trzecim (np. bez koperty).

Oczywiście nie sposób tu nie wspomnieć o sytuacjach gdy ktoś włamuje się do naszej skrzynki mailowej i odczytuje e-maile, które nie są przeznaczone do jego wiadomości, a także rozpowszechnia tak pozyskane e-maile (np. rozsyła do dalszych odbiorców). Taka praktyka jest szczególnie popularna przy sprawach rozwodowych, gdy skłóceni małżonkowie szukają np. dowodów na zdradę partnera, czy próbują skompromitować drugą stronę.

Inna częsta sytuacja gdy może dojść do naruszenia tajemnicy korespondencji, to przesłanie przez bank wyciągów z konta pod nieaktualny adres korespondencyjny. Tajemnica korespondencji zostanie w tej sytuacji naruszona tylko jeśli podałeś bankowi właściwy adres do korespondencji. W podobnej sprawie Sąd Apelacyjny w Warszawie zasądził 5900 zł. zadośćuczynienia, uznając, że bank przesyłając wyciągi na nieaktualny adres powoda (mimo kilkukrotnych próśb i podania właściwego adresu), naruszył dobra osobiste w postaci tajemnicy korespondencji i prawa do prywatności.

Trzeba też zaznaczyć, że jeśli mamy do czynienia z naruszeniem tajemnicy korespondencji zwykle, niejako przy okazji, dochodzi też do naruszenia szeregu innych dóbr osobistych: prawa do prywatności, intymności, godności osobistej, dobrego imienia itp.

Nie można zapominać, że naruszenie tajemnicy korespondencji to też przestępstwo. Oprócz więc złożenia pozwu o ochronę dóbr osobistych (tajemnicy korespondencji) możesz też (działając samodzielnie lub przez pełnomocnika) zawiadomić prokuraturę o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 267 k.k.

O tym, czy można ujawnić otrzymaną korespondencję, a także czy narusza tajemnicę korespondencji pracodawca, który podsłuchuje rozmowy pracowników wykonywane ze służbowego telefonu lub podgląda ich e-maile, z pewnością jeszcze napiszę.

*****

Zobacz także inne moje artykuły:

Pozew o zniesławienie

Czym są dobra osobiste