Koronawirus to słowo odmieniane dzisiaj przez wszystkie przypadki. Media codziennie informują o nowych osobach zakażonych. Sytuacja jest dynamiczna, a wiele osób podlega przymusowej hospitalizacji czy obowiązkowej kwarantannie w przypadku zakażenia, podejrzenia zakażenia, czy narażenia na zakażenie.
Specustawa a przymusowa hospitalizacja i kwarantanna:
Zgodnie z tzw. specustawą koronawirusową “w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji.“
Natomiast “osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności.”
Obowiązkowa kwarantanna lub nadzór epidemiologiczny, mogą być stosowane wobec tej samej osoby więcej niż raz, do czasu stwierdzenia braku zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.
Koronawirus a pozbawienie wolności w formie przymusowej hospitalizacji czy kwarantanny
Mało kto zastanawia się jednak nad tym, że zarówno przymusowa hospitalizacja, jak i kwarantanna, to formy pozbawienia człowieka wolności. Obie mogą być bowiem stosowane mimo braku zgody jednostki. Podobnie, obie te formy wiążą się z naruszeniem podstawowego dobra osobistego jednostki, jakim jest jej wolność.
Kwarantanna w przypadku koronawirusa to nic innego jak swoisty areszt domowy. Przymusowa hospitalizacja to z kolei izolowanie jednostki w miejscu odosobnienia.
Nie twierdzę, że wprowadzone rozwiązania w związku z pandemią koronawirusa są niewłaściwe. Pytanie raczej sprowadza się do tego, czy rozwiązania te są przemyślane i zgodne m.in. z Europejską Konwencją Praw Człowieka. Mam tu na myśli w szczególności możliwość odwołania od decyzji o przymusowej hospitalizacji czy kwarantannie do sądu. A może rozwiązania te wprowadzono nazbyt pospiesznie?
Odwołanie do sądu?
Warto by bowiem było, gdyby osoba zmuszona poddać się decyzjom w zakresie hospitalizacji czy kwarantanny, miała zapewnione pewne gwarancje. Gwarancje te winny umożliwiać jej kontrolę wszelkich zastosowanych form pozbawienia wolności przez bezstronny i niezawisły sąd.
Każdy pozbawiony wolności, czy to w wyniku zastosowania tymczasowego aresztowania, czy właśnie przymusowej hospitalizacji czy kwarantanny winien móc odwołać się do sądu. Rolą sądu zaś jest kontrola celowości, legalności i prawidłowości pozbawienia jednostki wolności. A co za tym idzie, zarządzenia zwolnienia w przypadku, gdy pozbawienie wolności nie było zgodne z prawem. Ponadto kontrola sądu w zakresie decyzji o pozbawieniu wolności (bez względu na formę pozbawienia wolności) winna być kontrolą bezzwłoczną.
Tymczasem o przymusowej hospitalizacji czy kwarantannie decyduje powiatowy inspektor sanitarny. Oczywiście od jego decyzji można się odwołać do organu wyższego stopnia, a następnie do sądu administracyjnego.
Pytanie tylko, czy sąd administracyjny jest uprawniony do badania prawidłowości pozbawienia wolności. Moim zdaniem nie. Nadto, czy kontrola ta jest bezzwłoczna? To pytanie raczej retoryczne. Oczywiście, nie jest. Co więc w sytuacji gdy decyzję o przymusowej hospitalizacji/kwarantannie wydał niewłaściwy organ? Albo kwarantanna jest bezzasadnie przedłużana? Może objęty kwarantanną w ogóle nie miał styczności z osobą chorą?
Koronawirus a zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych
Za chwilę może się więc okazać, że dobra osobiste (wolność, prywatność) szeregu osób w związku z pozbawieniem wolności w wyniku przymusowej hospitalizacji czy kwarantanny, zostały naruszone. Tym samym będą uprawnione do wystąpienia z powództwem o zadośćuczynienie czy odszkodowanie za naruszenie tychże dóbr.
O tym jak rozkłada się ciężar dowodu w sprawach o ochronę dóbr osobistych pisałam tutaj. Oprócz roszczeń majątkowych osoba poszkodowana uprawniona jest do wystąpienia z roszczeniami niemajątkowymi, w tym o zaniechanie dalszych naruszeń, a więc np. przedłużania kwarantanny.
*****
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, zapraszam do zapoznania się z poniższymi pozycjami:
Właściwość sądu w sprawach o ochronę dóbr osobistych
Im większa krzywda, tym większe zadośćuczynienie
