Przedawnienie karalności przestępstwa zniesławienia popełnionego w Internecie

Niedawno głośno było o nowych terminach przedawnienia roszczeń w prawie cywilnym. Wprowadzone zmiany nie dotyczą terminów przedawnienia karalności przestępstw, które obowiązują w prawie karnym. Te się nie zmieniły, przynajmniej na razie 🙂  Należy to wyraźnie podkreślić, gdyż Czytelnicy nieco skonsternowani tempem wprowadzanych zmian, słali mi zapytania dotyczące terminów przedawnienia karalności przestępstw. Dziś więc kilka słów o tym, jak należy owe terminy liczyć.

Obliczanie terminu przedawnienia karalności przestępstwa może być czynnością dość skomplikowaną, chociażby ze względu na wątpliwości dotyczące tego, od którego momentu należy ten termin liczyć. Wątpliwości takie pojawiają się m.in. w sytuacji, gdy do popełnienia przestępstwa dochodzi w Internecie. Mam tu na myśli przede wszystkim przestępstwa zniesławienia i zniewagi, które coraz częściej przybierają postać wpisów na forach internetowych, komentarzy itp. itd.

W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, (w tym przestępstwa zniesławienia i zniewagi), terminy przedawnienia uregulowane są odrębnie i  są to terminy krótsze niż terminy przedawnienia przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego.

Przedawnienie karalności przestępstwa zniesławienia popełnionego w Internecie

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

Jeśli więc zostałeś zniesławiony czy znieważony i wiesz kto jest sprawcą przestępstwa, prywatny akt oskarżenia powinieneś złożyć nie później niż w ciągu jednego roku od momentu dowiedzenia się o osobie sprawcy. Jeśli jednak od momentu popełnienia przestępstwa minęły już 3 lata, karalność przestępstwa ustanie. Jeśli o osobie sprawcy uzyskałeś więc informację po upływie 3,5 roku od momentu popełnienia przestępstwa, nie pociągniesz go skutecznie do odpowiedzialności. Sąd taką sprawę umorzy.

Warto więc działać niezwłocznie, zwłaszcza gdy zamieszczony w Internecie zniesławiający wpis, jest anonimowy. Dlaczego? Samo ustalenie tożsamości sprawcy może być nie tylko czasochłonne, ale i pracochłonne. Ponadto termin przedawnienia takiego czynu zaczyna biec w momencie zamieszczenia go przez sprawcę w sieci. 

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 29.06.2010, sygn. akt I KZP 7/10 wskazał, że:

„Chwilą popełnienia przestępstwa określonego w art. 212 § 2 k.k., polegającego na umieszczeniu w sieci internet treści o charakterze zniesławiającym, jest chwila dokonania danego wpisu, a nie jego usunięcia„.

Jeśli więc sprawca umieścił zniesławiające treści w Internecie w dniu 26 sierpnia 2018 r., to przedawnienie karalności czynu nastąpi 26 sierpnia 2021 r., niezależnie od tego kiedy treści te zostaną usunięte. Termin usunięcia zniesławiających wpisów nie ma bowiem znaczenia przy obliczaniu terminu przedawnienia. Obecnie zaś przedawnia się karalność przestępstw prywatnoskargowych, popełnionych nie później niż w dniu 26 sierpnia 2015 r.

Czas popełnienia przestępstwa zniesławienia

Przyznam, że jest to nieco problematyczne. Klienci, którzy zgłaszają się w sprawach o zniesławienie w Internecie, zwykle nie wiedzą kiedy wpis został zamieszczony. Dowiadują się o nim często po wielu miesiącach, a nawet latach istnienia wpisu w sieci. Chcąc sprawdzić, czy w sprawie nie nastąpiło przedawnienie, należy w takich wypadkach dodatkowo zbadać czas zamieszczenia treści w Internecie.

Ponadto pokrzywdzony może dopiero po jakimś czasie uzyskać informację o autorze zniesławiających go treści zamieszczonych w Internecie. W tej sytuacji może sprawiać mu trudność wykazanie, w jakim dokładnie momencie poznał personalia sprawcy. Dobrze więc się zabezpieczyć i np. zachować korespondencję, wydruk wiadomości e-mail czy inną dokumentacji z której wynika, kiedy poznaliśmy autora zniesławiających wpisów.

Jeśli jednak znasz już dane sprawcy, a od momentu zamieszczenia wpisu w sieci nie minęły 3 lata, powinieneś jak najszybciej złożyć prywatny akt oskarżenia w sprawie o zniesławienie czy znieważenie.

Nawet bowiem jeśli od poznania danych sprawcy nie minął rok, ale od samego zdarzenia (umieszczenia wpisów w sieci) upłynęły już 3 lata, nie wniesiesz skutecznie prywatnego aktu oskarżenia do sądu. I odwrotnie. Jeśli poznałeś personalia sprawcy dopiero 2, 5 roku od momentu popełnienia przestępstwa, to jego karalność ustanie i tak z upływem 3 lat od czasu popełnienia. Masz więc jeszcze pół roku na wniesienie prywatnego aktu oskarżenia.

Warto więc mieć wzgląd na ustawowe terminy i wnieść prywatny akt oskarżenia z ich zachowaniem. Pozwoli to na przerwanie biegu przedawnienia i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcy czynu zabronionego.

*****

Zobacz także:

Jak ustalić dane osobowe anonimowego hejtera?

Zniesławienie – właściwość sądu