Prywatność, w tym prywatność osób medialnych, jest wartością niezwykle cenną, a tym samym chronioną przez prawo. Tymczasem plotkarskie serwisy prześcigają się w publikowaniu informacji dotyczących przebiegu ceremonii ślubnych osób znanych, szczegółów ich rozwodów, domniemanych zdrad, sposobu wychowania dzieci, stosunków rodzinnych i towarzyskich, orientacji seksualnej itp. itd.
Im informacja bardziej sensacyjna, tym lepiej. To, czy jest prawdziwa, czy nie, schodzi na dalszy plan. Priorytetem jest przyciągnięcie czytelnika, który takiej taniej sensacji poszukuje. Cierpią na tym oczywiście ci, których publikacje te dotyczą. Artykuł opublikowany raz w Internecie „żyje swoim życiem” powielany przez kolejne serwisy i komentowany (najczęściej wulgarnie) przez setki anonimowych osób.
Tymczasem prawo do prywatności to jedno z podstawowych dóbr osobistych. Czym jest owa prywatność? Zwykle przyjmuje się, że są to informacje dotyczące sfery życia osobistego, rodzinnego czy intymnego. W publikacjach prasowych prawo do prywatności jest najczęściej naruszanym dobrem osobistym, zaraz obok czci.
Przykłady naruszenia prawa do prywatności:
Przykładów naruszenia prywatności jest wiele, poniżej tylko kilka wybranych. Naruszeniem prywatności będzie więc m.in:
- przekazanie informacji „(…) o stosunkach ze współmałżonkiem i dziećmi, wykonywaniu władzy rodzicielskiej i stosowanych metodach wychowawczych, roztrząsanie przyczyn rozpadu pożycia małżeńskiego, okoliczności nawiązania nowego związku, narodzin dziecka i dociekanie jego ojcostwa.” (wyrok SA w Warszawie z 12.06.2013 r. I ACa 33/13);
- przekazanie informacji o zaciągniętych przez przedsiębiorcę kredytach (wyrok SN z 5.06.2003 r., II CKN 14/01);
- „podsłuchiwanie bez wiedzy i zgody, szczególnie, gdy powiązane jest to z naruszeniem innego dobra osobistego – miru domowego (prawa do niezakłóconego korzystania z domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia)” – wyrok SO we Włocławku z 26.01.2015 r., C 295/14,
- ujawnienie informacji dotyczących orientacji seksualnej, zmiany płci, przebytych chorób czy operacji.
Prawo do prywatności w publikacjach prasowych
Muszę wyjaśnić, że pisząc o prasie mam na myśli nie tylko gazety w wydaniu papierowym. Tak samo bowiem należy traktować serwisy internetowe o specyfice prasowej, czy też programy telewizyjne. Prasa to nie tylko gazeta, jak zwykło się myśleć. Pojęcie prasy jest o wiele szersze. Tym samym surowe wymogi dotyczące publikowanych informacji, nakładane przez ustawę Prawo prasowe, dotyczą szerokiej grupy podmiotów publikujących m.in. w Internecie.
Jakie są więc warunki publikowania informacji ze sfery życia prywatnego danej osoby? Bardzo proste. Osoba ta musi wyrazić zgodę na publikację. Bez zgody można publikować informacje ze sfery życia prywatnego tylko w wypadku, gdy wiąże się to bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby.
Brak zgody na publikację, jak też brak związku opublikowanej informacji z życia prywatnego z działalnością publiczną danej osoby, przesądza więc o bezprawności takiego działania i generuje odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych.
W pozwie skierowanym przeciwko wydawcy, redaktorowi naczelnemu i autorowi artykułu (jeśli nie pozostał anonimowy) żąda się najczęściej usunięcia artykułu, opublikowania przeprosin, zadośćuczynienia. Przykładu takich przeprosin nie trzeba szukać daleko. Od kilku dni wydawca serwisu pudelek.pl publikuje na stronie oświadczenie następującej treści:
PRZEPROSINY
Wydawca i administrator portalu „Pudelek.pl” przeprasza za opublikowanie na łamach Portalu informacji dotyczących szczegółów małżeństwa i rozwodu Pana Macieja Dejczera bez jego zgody, a także nieprawdziwych informacji o rzekomym znęcaniu się przez niego nad byłą małżonką. Informacje te opublikowane zostały z rażącym naruszeniem zasad staranności i rzetelności dziennikarskiej oraz obowiązujących przepisów prawa.
Http sp. z o.o.
Zgoda uprawnionego na publikację informacji ze sfery życia prywatnego
Jak już wspomniałam osoba, której informacja dotyczy, może wyrazić zgodę na publikację. Wówczas nie ma przeszkód do tego, by podać szczegóły dotyczące sfery jej życia prywatnego w publikacjach prasowych. Jaką formę powinna przybrać taka zgoda? Na to pytanie odpowiedział Sąd Najwyższy w wyroku 12.12.2006 r., sygn II CSK 280/16 wskazując, że zgoda jest:
„…aktem woli stanowiącym wyraz świadomości uprawnionego co do przysługującego mu prawa wypowiedzenia się oraz zamiaru zamanifestowania na zewnątrz skorzystania z tego prawa. Nie musi się wyrażać przez zachowania dosłowne, może być dorozumiana, w tym również przez brak sprzeciwu. Jednakże o braku sprzeciwu wyrażającego zgodę można mówić tylko wtedy, gdy istniała okazja do swobodnego wyrażenia sprzeciwu, a mimo to uprawniony w tym zakresie jednoznacznie pozostał bezczynny”.
Zgoda na taką publikację nie musi więc przybierać jednej określonej formy. Może być nawet zgodą dorozumianą. Za taką zgodę należy uznać m.in. zachowanie osób znanych, które zabiegają o zainteresowanie mediów, czy udzielają wywiadów dotyczących swojego życia prywatnego czy intymnego. Tym samym pozbawiają się na własne życzenie części swojej prywatności.
Nawet jednak tak udzielona, dorozumiana zgoda „nie ma jednakże charakteru absolutnego i nie rozciąga się na wszelkie fakty przynależne do sfery życia prywatnego celebryty. Konkretne okoliczności sprawy wskazują, w jakim zakresie osoba taka wyraziła zgodę na publikacje; przekroczenie ram tej zgody rodzi bezprawność” ( SA w Warszawie w wyroku z 29.04.2016 r., I ACa 665/15).
Podsumowanie
Podstawą danej publikacji ujawniającej szczegóły życia prywatnego winna być zgoda udzielona przez osobę zainteresowaną, choćby była to tylko zgoda dorozumiana.
Dążenie do popularności z pomocą mediów i podsycanie zainteresowania swoją osobą poprzez celowe podawanie do wiadomości publicznej pewnych wybranych informacji dotyczących własnej osoby, nie może być utożsamiane z pozwoleniem na pełny dostęp do swojej prywatności. Przekroczenie ram udzielonej zgody rodzi bezprawność, a tym samym pozwala na dochodzenie swoich praw w drodze powództwa o ochronę dóbr osobistych.
Co istotne, dowód istnienia takiej zgody spoczywa nie na osobie której prywatność naruszono, ale na osobie wkraczającej w sferę prywatną. Ciężar dowodu jest więc rozłożony z korzyścią dla osoby, której dobra osobiste naruszono.
Zgoda na publikację informacji ze sfery prywatności jest jedną z dwóch okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia. Kolejną, jak już wspomniałam wcześniej, jest bezpośredni związek z działalnością publiczną podmiotu, w którego sferę prywatności następuje ingerencja. O tym jednak napiszę szerzej przy innej okazji.
Do usłyszenia!
*****
Zobacz także:
Wysokość zadośćuczynienia za ujawnienie informacji intymnych
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }